Kabızlık; dışkılama işlevinin zorlukla yapılması, dışkılama sayısının seyrek olması ya da tam boşalamama hissi diye tanımlanır. Peki hangi sıklıkta dışkılama yapmak tıbbi olarak kabızlık sayılır, kabızlığın nedenleri nelerdir ve kabızlığı önlemek için ne gibi önlemler alabiliriz, bu yazımızda bunları anlatacağız.
KABIZLIK NEDİR?
Kabızlık; dışkılama sayısının haftada iki kez veya daha az olmasıdır. Buna zorlanarak dışkılama, tam boşalamama, sert dışkılama gibi problemler de eşlik edebilir. Bu durumlarda kabızlığın nedenlerinin araştırılması ve tedavi edilmesi gerekmektedir.
Kabızlık nasıl oluşur? Kabızlığın nedenleri nelerdir?
Normal bir insanda yemek yedikten sonra besinlerin sindirilip atılması toplam 24 saatte tamamlanır. Bunun ilk 4 saatinde besinler ince bağırsakla kalın bağırsağın birleşim noktası olan çekuma gelir. Kalan 20 saat ise kalın bağırsaklarda geçer. Kabızlık besinlerin kalın bağırsaklardaki yolculuğunun uzamasıdır da diyebiliriz. Alınan besinlerin su içeriğinin az olması, bağırsaklardan suyun fazla emilmesi suretiyle dışkının çok katı olması ya da dışkının bağırsaklarda iletimini sağlayan bağırsak kasılmalarında problem yani otonom sinir sisteminde bozukluk sonucu kalın bağırsak transit süresi uzar.
Kişinin dışkılama sıklığı azalır ve daha katı dışkı oluşur. Bu da dışkılama zorluğuna neden olur. Bu mekanizmalarla oluşan kabızlığın oluşmasında en sık etkenler hastalıklardan ziyade yanlış beslenme, uygun olmayan yaşam tarzı ve bazı alışkanlıklar gibi çevresel faktörlerdir.
Yaşam biçimi: kabızlığın en sık nedenleri bitkisel kaynaklı gıdalardan fakir yani yetersiz lifli besin tüketimi, dışkılama hissi geldiğinde bunun ertelenmesi, hareketsiz yaşam tarzı, seyahat ve ortam değişikliği gibi faktörlerdir.
Ayrıca başka hastalıklar için kullanılan bazı ilaçlar da kabızlık yapabilmektedir. Hasta bu durumu hekimine bildirmelidir. Kullanılan ilaç yan etkiler arasında kabızlık bulunmayan benzer bir ilaçla değiştirilir ya da kabızlık için ek bir tedavi düzenlenir. Bazı endokrin ya da nörolojik hastalıkların da bulguları arasında kabızlık vardır. Bu durumda kabızlığın o hastalıkla ilişkilendirilip uygun tedavi rejiminin uygulanması gerekmektedir.
Daha seyrek olarak görülen doğumsal bozukluklar, pelvik taban kaslarında güçsüzlük ya da patolojiler de kabızlık nedenleri arasındadır.
Kabızlığı önlemek için ne gibi önlemler alınabilir?
Kabızlığın nedeni tespit edildikten sonra nedene yönelik tedavi uygulanır. Altta yatan başka bir hastalık tespit edilmemişse medikal tedaviden önce tabi ki yaşam tarzı değişiklikleri denenmelidir. En başta sıvı tüketimi artırılmalıdır. Günde en az 2 litre su içilmelidir. Lifli besin tüketimine özen gösterilmelidir.
Yurdumuzda özellikle doğu ve güneydoğu Anadolu bölgesinde daha çok hayvansal kaynaklı beslenme alışkanlığı yaygındır. Bu da kabızlığın yurt geneline yayılımında kendini göstermektedir. Batıdan doğuya doğru gidildikçe kabızlık görülme sıklığında anlamlı bir artış olduğu gözlenmiştir. Bol sebze tüketimi, kolay hazmedilecek lifli ve sulu besinlerin tüketimi sindirim sistemini hızlandıracak besinlerin bağırsaklardaki hareketini kolaylaştıracak ve kabızlığın düzelmesini sağlayacaktır. Özellikle yemeklerden sonra yürüyüş vb egzersizlerin yapılması da yiyeceklerin hazmedilmesini kolaylaştıracaktır.
Ortam değişikliği arkasından gelişen (kişinin durumu yadırgaması, alışamaması) ya da dışkılama isteğinin geciktirilmesi ile oluşan kabızlıkta izlenecek yol kişinin dışkılama sıklığını düzenlemek olmalıdır. Gün içerisinde zaman aralıkları belirlemek o sıklıkta dışkılama ihtiyacını gidermek ve vücudu o düzene alıştırmak yararlı olacaktır.
Kabızlığa altta yatan başka bir hastalık neden olduysa yaklaşımımız yukarıda anlattığımız önlemlerle birlikte o hastalığı tedavi etmek olmalıdır. Ayrıca bağırsak hareketlerini hızlandırıcı ilaçlar hastalığı takip eden hekim kontrolünde kullanılabilir.
Dr. Faruk YAZICI
2011 Tüm Hakları Saklıdır. Yazı yazarın izni olmadan hiç bir makalede,dergide sitede yayımlanamaz…
Yorum Yok