Vertigo ve Dizziness

Vertigo ve Dizziness

Vertigo sık ve rahatsız edici bir semptomdur. Hastalar anlamsal ola­rak birbirine uygun olan sersemlik, sendeleme hissi, fırıldak gibi dönme, sallantı gibi anlamlan içeren değişik hisleri tanımlamak için kullanırlar. Uygun olmayarak da konfüzyon mental bulanık görme, baş ağnsı gibi tanımları da kullanırlar. Ayrıca yürüme bo­zukluğu olan bazı olgular vertigo hissi ya da diğer sefalik sensasyonlar olmadığı halde dengesizlikten yakınırlar. Nedenleri periferik nöropati, myelopati, spastisite, parkinsoniyen rijidite ve serebellar ataksi olabilir. Bu bölümde dizziness terimi hareket bozuklu­ğunu tanımlamak için kullanılacaktır. Birlikte hafif bir sersemlik ve özellikle bacaklarda his bozukluğu ve görme bozukluğu olabilir; bu durum multipl duysal defekt olarak bilinir ve genellikle ayakta iken dizziness’ten yakınan yaşlı kişilerde görülür. Nöropati ya da myelopatiye sekonder derin duyum bozukluğu ve katarakt ve reti­nal dejenerasyondan ileri gelen görme bozukluğu yaşlanan vestibüler organ üzerinde ek bir yük yaratır. Daha uygun fakat bazen da­ha rahatlatıcı bir tanım yaşlılığın benign dengesizliğidir. Görüldü­ğü gibi, “Dr. başım dönüyor” diyerek yakman hastanın tam olarak ne demek istediğini saptamak için dikkatti bir anamnez almak ge­reklidir. Yanlış yönlendiren semptomların ve yürüme bozukluğu­nun elimine edilmesinden sonra, dizziness’in genellikle presenkopal ya da vertigo (sıklıkla fırıldak gibi dönme şeklinde, etrafın ya da hastanın kendi etrafında dönmesi şeklinde illüzyonel ya da halüsinasyon niteliğinde bir his)olduğu anlaşılır. Pratik açıdan vertigo 3 kategoride sınıflanmaktadır;

(1) baygınlık hissi

(2) vertigo ve

(3) başa ait değişik duygular.

BAYGINLIK (FAINTNESS)

Bayılmadan önce (senkop) bi­linç bozukluğu yaratacak denli iskemiye işaret eden prodromal presenkopal semptomlar (faintness) sıklıkla ortaya çıkar.

VERTİGO

Vertigo, sıklıkla vestibüler sistemdeki bir bozukluk ile ilgilidir. Bu sistemin organı iç kulakta labirent içinde bulu­nur vc her iki tarafta 3 adet semisirküler kanaldan ve otolith’ten (utriculus ve sacculus) oluşur. Kanallar başın açısal değişikliklerine duyarlıdır; oysa otolith linear akselerasyona vc uzayda başın pozis­yon duyusunu sağlayacak şekilde statik yerçekimine duyarlıdır. Endikasyon organların nöral outputları 8. Kranial sinir aracılığıyla beyin sapındaki vestibüler çekirdeklere gider. Vestibüler çekirdeklerin ana projeksiyonları 3. A. ve 6. kranial sinir çekirdeklerine, omurili­ğe , serebral kortekse ve serebciluma gider. Vesıibulookuler refleks (VOR) baş hareketleri sırasında gözlerin stabilizasyonunu sağlar ve vestibüler çekirdeklerden ponstaki 6. kranial sinir çekirdeğine di­rekt olarak giden mezensefalondaki 3. vc 4. kranial sinir çekirde­ğine ise medial longitudinal fasikulus üzerinden giden yollara tabi­dir. Bu bağlantılar vestibüler disfonksiyonla hemen daima beraber görülen nistagmustan sorumludur. Vestibüler sinirler ve çekirdekler VOR’ı yönlendiren serebeltar alanlara (özellikle de flocculus ve nodulusa) projekte olurlar. Vestibulospinal yollar postüral stabiliteyi sağlamada yardımcıdır. Talamus üzerinden serebral kortekse gi­den projeksiyonlar baş pozisyonu ve hareketlerin farkında olunma­sını sağlar.

Mekan orientasyonu ve postürde işlev gören 3 duysal sistem­den biri vestibüler sistemdir; diğer ikisi ise görme sistemi ve deri, eklemler ve kas reseptörlerinden periferik informasyonlan taşı­yan somatosensoryel sistemdir, Bu 3 düzenleyici sistem birinin defektini komoanze edecek şekilde yeterince çakışmaktadırlar. Vertigo bu üç sistemin ya fizyolojik uyarılması ya da patolojik fonksiyonu ile ortaya çıkmaktadır.

Patolojik Vertigo

Bu durum görsel, somatosensoriyel ve ves­tibüler sistemin lezyonlanndan ileri gelir. Görsel vertigo yeni veya uygun olmayan gözlüklerle ya da aniden beliren diplopili ekstraoküler kas paralizileri ile ortaya çıkar; her durumda, vertigoya kar­şı SSS kompenzasyonu çalışır. Somatosesoriyel vertigo ender ola­rak izole edilebilir ve genellikle de, görsel ve vestibüler fonksiyon bozuklukları olduğunda, sentral kompenzasyon için gerekli olan duysal inputların azalmasına neden olan periferik nöropatilerde ortaya çıkar.

Patolojik vertigonun en sık nedeni vestibüler bozukluklardır. Vertigo sıklıkla bulantı, sıçrayıcı nistagmus, postüral instabilité ve yürüme ataksisi ile birliktedir. Ani baş hareketleri ile vertigo arta­cağından hasta başını sabit tutmaya çalışır

Hastaya Yaklaşım

En önemli tanı ayıracı, hastanın dizziness’ten ne anladığını iyice anlamaya yönelik anamnezdir. Baygınlık mıdır? Dönme hissi var mıdır? Her ikisi de var ise ve nörolojik muayene normal ise serebral iskemi ve vestibüler disfonksiyona ilişkin değişik etiyolojilerin araştırılması gerekir.

Dizziness’in anlamı belirsiz ise provokasyon yöntemleri yar­dımcı olabilir. Bu yöntemler vestibüler disfonksiyon ve serebral iskemiye benzeşirler. Ortostatik hipotansiyon yapan manevralar sıra­sında dizziness oluşuyor ise serebral iskemi anlaşılır. Diğer provo­kasyon testleri Valsalva manevrası olup serebral kan akımını azal­tır ve iskemik semptomları yaratır. En kolay vestibüler provokasyon testi döner sandalyede hızlı rotasyon ve aniden durdurma yöntemidir. Bu daima hastanın ken­di semptomatik dizziness I ile karşılaştırabileceği bir vertigo yaratır.

Pozisyonel vertigo semptomu olan hastalar uygun yöntemlerle test edilmelidir; pozisyonal testler özel Frenzel gözlüğü ile, vizüel fiksasyon ortadan kaldırılarak daha duyarlı bir şekil­de yapılabilir.

Vertigo ve Dızzıness Tedavisi Akut vertigonun tedavisi istirahat ve antihistaminikler (meclizine, dimenhydrinate, promethazine) veya GABA’erjik etkili bir trankilizan (diazepam) gibi vestibülosupresan ilaçlarla­dır. Eğer vértigo birkaç günden fazla devam ederse çoğu otorite hastaya kısa süreli konforsuzluk vermesine rağmen sentral kom- penzatuvar mekanizmaları oluşturmak amacıyla ambulatuvar teda­vi önermektedirler. Labirent orjinli kronik vértigo sentral kompenzasyonu fasilite eden sistematize vestibüler rehabilitasyon programı ile tedavi edilebilir.

BPPV sınırlı olmakla birlikte eğer sürekli ieposterior semisirküler kanallardaki kalıntıları boşaltmaya yönelik özel repozisyon egzersiz programlarına dramatik yaıııt vermektedir.

 

Tedavide Kullanılan İlaçlar

Antihistaminikler

Antikolinerjikler

Sympathomimeük

Ephedrine

Benzodiazepine

-Diazepam

Combine preperatlar

Ephedrine ve promethazine

Egzersiz terapi

      – Pozisyonel manevralar”

-Vestibular rehabilitasyon’

Diğer

-Diüretikler veya düşük tuz (1 gr/g) diyeti

 

Tibbiyardim.com Yazarı
Şahin


facebook-paylas

Etiketler

Yorum Yok





Tibbiyardim.com Site İçi Arama:

Ana Sayfa

Anasayfa Anasayfa için tıklayınız !

Reklam