İnme ( Stroke ) Nedir ? Risk Faktörleri Nelerdir ? Tedavisi Nasıldır ?

İnme ( Stroke ) Nedir ? Risk Faktörleri Nelerdir ? Tedavisi Nasıldır ?


Öncelikle belirmek gerekir ki inme çok büyük ve derin bir konudur burada anlatacağım konudaki İNME , HEMOROJİK İNMELER dışlanarak anlatılmıştır. Serebral infarkt ( Beyinde tıkanmaya bağlı ) inme ağırlıklı olarak işlenmiştir. Umarım zevkle okuyacağınız bilgilendirici bir yazı olur.

İnme Nedir ?

İnme halk arasında, konuşma kaybı ve beraberinde vücudun bir bölümünde geçici veya kalıcı tarzda oluşan hareket kaybı veya güçlüğü anlamına gelir. Tıp dilinde ise inme; ani başlayan 24 saatten daha uzun süreli Beyinde hasara (serebral kayıp )  veya ölüme  yol açan ve ana kaynağı genelde damar içi bozukluklar olan klinik sendrom olarak tanımlanmaktadır.

İnme hangi yaşlarda sık görülür ? İnmeyle ilgili Bilgi ?

İnme gelişmiş ülkelerde en sık 3. Ölüm nedenidir. Beyin tıkanıklığına bağlı ( Serebral infarkt ) inme 40 yaş altında nadir görülür ve erkeklerde kadınlara oranla daha sıktır. Beyin dışından gelen emboli ( emboli: Parçacıkların birleşerek bir bütün oluşturup bir damarı herhangi bir yerinde tıkaması, bunu hayal etmek isterseniz bir su borusu düşünün toprak gelip su borusunu tıkarsa, evinize su gitmez susuz kalırsınız öyle değil mi ? Aynı bu şekilde eğer damarda emboli olursa embolinin ilerisindeki kısımlar kansız kalır ve buradaki hücreler kansızlığa dayanamayarak ölürler, beyindeki ölen hücrelerinde yerine yenisi gelmez. ) tüm inmelerin %70 ini oluşturur. Beyine giden embolilerin ana kaynaklarından biride kardiyak trombüsler ve ameliyatlardan sonra yeterli heparizasyon ( Kan sulandırmanın ) yapılamamasıdır ( Özellikle vertebral (omurilik) ortopedi ameliyatları inme için risk teşkil eder). Hipertansiyonu tedavi altındaki hastalarda inme riski %48 düşer.

 

İnmede risk faktörleri nelerdir ? Nasıl korunabiliriz ?

Ana ve Değiştirilebilir Risk Faktörleri:

Hipertansiyon ( Tedavi ET!) , Sigara ( Bırak ) , Yaşam Tarzı ( Daha aktif) , Alkol ( Orta Alım ) , Hiperkolestrolemi ( Statin Tedavisi ) ,Artmış Hemotokrit ( Azalt : Kan Ver ) , Artrial Fibrilasyon ( Antikoagüle et ) , Uyku Apnesi ( Uykuda solunumun duraklamasıyla giden sendrom )  ( Tedavi et ) , şişmanlık ( Kilo Verilmesi ) , Diyabet ( İyi kontrol ) , karotis arter darlığı ( Karotis denen bir atardamarın darlığı ) ( Cerrahi olarak düzelt ) .

Daha Nadir Risk Faktörleri:

Trombositemi ( Trombositleri aşırı yüksekliği ), Polisitemi ( Kan Hemoglobinlerinin aşırı yüksekliği ), Anti-Fosfolipid sendromu, endokardit ( kalp iltihabı), migren, tekrarlayan kanamalarla giden amiloidoz, yasadışı ilaçlar ( kokain, damar daraltıcı içeren “Soğuk algınlığı ilaçları , Cox II inhibitörleri )

İnme Çeşitleri Nelerdir ?

1-) Tamamlanmış inme

2-) İlerleyen inme

3-) Hafif inme

4-) Geçici iskemik inme

Tamamlanmış inme nasıl Oluşur ?

3 Ana Mekanizmayla oluşması tipiktir;

1-) Vücudun beyne uzak bir alanından bir damarın içindeki pıhtının damardan koparak gelip beyinde bir damarı tıkamasına bağlı inme.

2-) Beyine yakın damarlarda oluşan aterom plaklarının ( Damar içinde oluşan parçaların ) koparak beyin damarlarını tıkaması. ( Örn: Karotis, Vertebral , Serebral arterlerdeki (atardamarlardaki) plakların rüptüre (yırtılmasıyla) olmasıyla oluşan inmeler . )

3-) Beyin Kanamasıyla oluşan inmeler. ( Subaraknoid kanama, intraserebral kanama )

Daha nadir sebepler;

Venöz (toplardamar)  Emboli, beyinin içideki damarların yırtılmasına bağlı kanama( karotis ve vertebral arter diseksiyonu),  polisitemi ( kanın yoğun olması ), kana yağın veya havanın karışması ( yağ ve hava embolisi) , Multipl Skleroz ( MS hastalığı ) , Tümörler kitle lezyonlar.

Geçici İskemik Atak nasıl oluşur ?

Geçici iskemik ataklar genelde mikro-emboliler sonucunda oluşur. Bu ataklar birkaç saniyeden- 24 saate kadar sürebilen bir ekstremitede hareket kaybı veya görme,konuşma kaybıyla sürebilen bir dönem geçirirler. İyileşme hızlı ve tam olur. Bu ataklar genellikle ani başlangıçlıdır,tekrarlama eğilimi vardır ve ardından inme gelişebilir bu yüzden araştırılması gerekmektedir.

İnme Hastaların Tanı Nasıl Koyulur ?

BT ve MR: BT görüntülemesiyle kanama hemen tespit edilebilmektedir ancak beyninde emboli nedeniyle kanlanamayan bölgesi olan hastada BT çoğunlukla acil olarak işe yaramaz. Difüzyon ağırlıklı ( DAG MR) MR başlangıcından birkaç dakika geçmiş olan kanlanamayan dokuyu gösterir. Normal t2 ağırlıklı MR, BT’den daha iyi değildir. MR ve BT inme geçiren hastada acil olarak yapılmalıdır.

İleri Araştırma Yöntemleri:

1-) Rutin Kan Tahlili

2-) Akciğer Grafisi

3-) EKG

4-) Karotis Doppler

5-) Anjiografi

Uzun Dönem İnmeli Hastada Tedavi Nasıldır ?

Yukarıda bahsettiğimiz tüm risk faktörleri hasta için tespit edilmeli ve mümkün ise tedavi edilmelidir. Ayrıca ;

a) Anti – Hipertansif Tedavi ( Hipertansiyon Tedavisi )

b) Anti – Platelet Tedavi ( Kan Sulandırıcı Tedavi )

c) Anti – Koagulan Tedavisi ( Kan Sulandırıcı Tedavi )

d) İnternal Karotis Endarterektomisi ( Bu cerrahi operasyon i.karatois damar darlığı olan (%70’in üzerinde ) hastalara önerilir. %3 civarında ölüm riski ve %3 civarında inme riskine sahiptir. Şikayeti olmayan hastaların sadece çok az bir kısmı için önerilir. 75 Yaş ve üzerinde ameliyat çok fazla risk taşır.

e) Rehabilitasyon ( Fizyoterapi, Konuşma Terapisi )

 

İnmenin Yaşama Şansı ( Prognoz’u ) Nedir ? 2 Yıl içerisinde Ne kadarı Hayatını Kaybeder?

İnme geçirien hastaların maalesef %25’i 2 yıl içerisinde ölür. Bu gurubun yaklaşık %30’u ilk ayda ölür. Tekrarlayan inmeler sıktır ve hastaların çoğu takiplerde ( ilk yılda %10 ) kalp krizinden ölürler. Bir kez inme geçirdikten sonra yaşayanların %30-40 ı 3 yıl ve üzerinde hayatta kalır.

Geç dönemde inmenin ardından yavaş bir düzelme dönemi başlar, yaşayanların üçte biri bağımsız hareketlerini geri kazanır, fakat 3’te 1 ise kalıcı bakım gerektiren şekilde yatağa bağımlı şekilde hayatını devam ettirir.

Konuşmanın eski haline dönmesi değişkendir. Eğer inme sonrası 3 hafta içinde hasta ile iletişim kurulabilmişse, hastanı akıcı konuşması için gidişatının iyi olduğu düşünülür ancak buna rağmen inme geçirmiş hastalarda kelime bulma güçlüğü baş gösterir.

 

YAZARIN NOTU :

İnme görüldüğü üzere çok ciddi tahribata yol açan yıkıcı bir hastalıkltır. Özellikle çalışan ve geleceğe dair planlar yapan insanlar bu hastalığa yakalandıklarında hayatının geri kalan yılları bir anda sert bir biçimde değişikliğe uğrar. İnmeye yakalanan insanlar bir süre sonra işlerini kaybedebilir, bakıma muhtaç hala geleblir ve maddi açıdan sıkıntıya düşebilirler. Bu durumlarında etkisiyle hasta kendine olan inancını kaybeder ve uzun süreli bir depresyon süreci başlar. Bu sorunları aşmak için büyük payda inme geçiren kişinin ailesinde ve yakınlarında bitiyor. Unutmayın ki inme geçirmek demek ölmek demek değildir.  İnme geçiren hastaların erken iyileşmesini takiben ev içi aletlerde düzenleme yapılabilir , örn:  Merdivenlerden rahatça inebilecek raylar, banyo rayları, taşınabilir lavabolar, yük asansörleri, kapı girişlerinin değiştirilmesi, mutfak düzenlemeleri.

Bir diğer önemli faktörde fizyoterapidir. İnme sonrasında ilk birkaç hafta  fizyoterapi belirgin öneme sahiptir. Spastisiteyi çözer,kontraktürleri azaltır ve aletlerin nasıl kullanacağı anlatılır.

Konuşma Terapiside,afazisi ( konuşma bozukluğu/tutukluğu) olan inme hastaları için büyük öneme sahiptir. Bazı hastalar akrabalarıyla konuşurken kendiliğinde iletişim becerilerini geri kazanabilirler.

Son olarak; İnme Hastalığı BECERİKLİ BAKIM gerektiren bir hastalıktır ve hastanın depresyona girmesi engellenmelidir. Unutmayalım ki  inmenin kimi ne zaman vuracağı hiç belli olmaz, o hastanın yerinde sizde olabilirdiniz bu yüzden inme geçiren hastalarla empati kurulmalı ve onları hayata kazandırmaya çalışmalıyız. Sağlıklı ve Mutlu Günler Dilerim…

 

 

Dr. Ahmet Bahadır UÇAR

2011 Tüm Hakları Saklıdır. Yazı yazarın izni olmadan hiç bir makalede,dergide sitede yayımlanamaz…

 


facebook-paylas

Etiketler

Yorum Yok





Tibbiyardim.com Site İçi Arama:

Ana Sayfa

Anasayfa Anasayfa için tıklayınız !

Reklam