Yardımcılar: İnt. Dr. Ahmet Bahadır UÇAR, İnt. Dr. Çağatay Nuhoğlu.
Menisküs Nedir?
Menisküs her iki diz eklemimizde bulunan, ay şeklindeki elastik yapıdır. Menisküs, Diz eklemin hareket sırasında karşılaştığı yükün ,kemiklere dengeli bir biçimde aktarılmasına yardımcı olan esnek bir yapıdır. Bu elastik yapı kaval kemiği ( tibia ) ile uyluk kemiğinin ( femur ) birbiriyle dengeli çalışmasını sağlar.
Özellikle halk arasın da menisküs diye bilinen hastalık aslında Menisküs Yırtığıdır.
Menisküs yırtığı nedir ?
Menisküs yırtığı bu dokunun travmaya bağlı veya yıpranmaya ( dejenerasyonuna ) bağlı yırtılmasıdır. Adelosan yaştan, ihtiyarlık yaşına kadar görülebilen farklı tipler de menisküs yırtıkları bulunmaktadır. Özellikle genç erişkin hastalarda olan yırtıklar daha ziyade kontakt ( karşıklı ) sporlar sırasın da meydana gelmektedir ( Örn: Futbol, Beyzbol, Voleybol, Atletlerde devamlayan dönücü tarzda hareketler. )
Belirti ve Şikayetler
Menisküs’ün en sık karşılaşılan belirtlerinden bir tanesi diz içerisinden gelen seslerdir. Bu sesler hastalığın ilk belirtisi olabilir. Genellikle ani ( akut ) travmalarda müsabaka sırasında oluşan menisküs yırtıklarında sporcu yırtığı hissetmez ve aktivitesine devam eder. Ancak aradan 24-48 Saat geçmesiyle şikayetler ve ödem dizde hissedilir hale gelir.
1-) Dizde şişlik.
2-) Diz hareketlerinde kısıtlılık ve azalma.
3-) Bazen menisküs’ün yırtık parçalarının ekleme düşmesiyle dizde kitlenme ve takılma.
4-) Diz hareketlerinde düzensizlikler.
Menisküs Yırtıklarında Tanı:
Öncellikle şikayetlerinizin ne zaman ve hangi hareketlerle başladığını doktorunuza mutlaka anlatın. Menisküs’te tanı yöntemlerinde genellikle MR kullanılır. Dizin kilitlenme durumunda artroskopik ( eklem içine ince bir boru ile bakılması ) ile muayene yapılabilir. Doktorunuz dizinizi çeşitli fiziksel yöntemlerle muayene edecektir.
Peki Ani Oluşan Menüsküs Yırtıklarında ne Yapılmalı ? Rice Protokolü Nedir ?
Başlangıç tedavisi olarak menisküs yırtıklarında RICE protokolü uygulanır. RICE protokolü çoğu travma da kullanılan ilk başlangıç tedavisi yöntemidir.
RiCE Protokolü:
1-) Dinlenme, yapılan aktivitenin sonlandırılması ( Rest )
4-) Bölgenin vücuttan yüksekte tutulması ( Elevation ).
Menisküs’ün 1/3 lük eklemden uzak kısmı damarlar aracılığıyla beslenir. 2/3 lük içte kalan kısmı ise sadece eklemden difüzyon yoluyla beslendiği için iyileşme potansiyeli çok düşüktür. Bu yüzden bazı menisküs yırtıkları kendiliğinden iyileşebilirken, özellikle iç kısımda oluşabilen yırtıkların kendiliğinden iyileşmediği kabul edilir. Her menisküs yırtığı da bulgu verecek diye bir kaide yoktur, pek çok menisküs Asemptomatik ( Şikayeti olmayıp ) tedavi gerektirmez.
ÇOK ÖNEMLİ !!
Çoğumuz da Menisküs yırtığı olabilir ANCAK SADECE ŞİKAYETE NEDEN OLAN MENİSKÜS YIRTIKLARI TEDAVİ EDİLİR.
Maalesef günümüz de diz ağrısı olan bir çok hastaya, meniskopati ( Menisküs Yırtığı ) tanısıyla gereksiz kapalı eklem ameliyatı ( artroskopi ) yapılmaktadır. Maalesef bu hastalarının çoğunu şikayetleri gerilememekte ve tedaviden fayda görmemektedir.
ÇOK ÖNEMLİ !!!
Bunun sebebi de, menisküs dokusu sinir içermeyen bir doku olup ağrı yapmaz. Menisküs Yırtıkları ÇOK NADİR DURUMLARDA AĞRI OLUŞTURUR, dizde ağrının en önemli sebebi diz önü ağrısı ( kondromalazidir ). Yine bu hastalıkta artoskopi ( kapalı eklem ameliyatından ) fayda görmez.
Menisküs ( Menisküs Yırtığında ) Tedavi Nasıldır ? Tedavi Neden Yapılmalıdır ?
Menisküs yırtıkları semptomatik ( şikayete neden olduğu zaman ) tedavi edilmelidir. Menisküs cerrahisinde altın standart kapalı eklem ameliyat yani artroskopik cerrahidir.
1. Menisküsün Çıkarılması:
Hastanın yaşına, aktivite düzeyine, yırtığın yerine ve özelliğine göre 2 tip tedavi yöntemi vardır. 1. Si olan ve en sık kullanılan yırtık kısmın çıkarılması ( rezeksiyon ) en sık tercih edilen yöntemdir. Bu tedavi yöntemiyle hastada kitlenme, dizden ses gelmesi ve takılma oluşturan menisküs kısmı temizlenerek hasta tedavi edilir. Doğru hasta da yapılan menisküs çıkarılma operasyonu herhangi bir problem oluşturmadan hastanın şikayetlerini sona erdirir. Bu tedavi yönteminde menisküsün sadece yırtık olan kısmı temizlenir ,sağlam olan menisküs dokusuna dokunulmaz. Çünkü kalan menisküs dokusu dizde ileriki yıllarda oluşabilecek kireçlenme ( osteoartroz ) hastalığına karşı, koruyucu olarak görev yapmaya devam eder. Bu yüzden eski yıllarda yapılan MENİSKÜSÜN TAMAMIYLA ÇIKARILMASI günümüzde ÇOK BÜYÜK ORANDA TERK EDİLMİŞTİR.
2. Menisküsün Tamiri:
İkinci yöntem olan menisküs tamiri, günümüzde bir çok ortepedik cerrah tarafından kapalı olarak yapılır. Yırtığın içerden veya dışarıdan atılan dikişlerle yırtığın dikilmesidir. Bu yöntem menisküs dokusunun sınırlı iyileşme yeteneği nedeniyle sadece seçilmiş hastalar da uygulanır. Yukarıda da bahsedildiği gibi, menisküsün kanlanması iyi olan dış kısmının yırtıklarında uygulanması uygundur.
Genç hastalar iyileşme potansiyeli ve aktivite düzeyleri daha yüksek olduğu için menisküs tamiri için tercih edilir. Bu yöntem deneyimli Ortopedi Uzmanları tarafından yapılmalıdır.
3. Menisküs Nakli:
Üçüncü Yöntem olan menisküs nakli ( transplantasyonu ), menisküsün tamamının hasara uğradığı durumlarda uygulanan bir yöntemdir. Kadavra’dan yapılan menisküs nakli ülkemizde çok az sayıda yapılan bir yöntemdir. Menisküs az kanlanan bir doku olduğu için, kemik iliği naklinde olduğu gibi doku uyumu aranmaz. Hasta bu nakille kısa sürede sağlığına kavuşabilir.
Ortopedi Asistanı Barış GÜLENÇ
Yardımcılar: İnt. Dr. Ahmet Bahadır UÇAR, İnt. Dr. Çağatay Nuhoğlu.
Yorum Yok