ATEŞ TİPLERİ NELERDiR?
Ateş paterni tek başına belli bir tanıyı koymak için yeterli olmasa da ateşin klinik özellikleri kıymetli bilgiler verebilir.Ateş gidişi değişik şekillerde olabilir.
İntermittan ateş;günlük oynamada yüksek değerle düşük değer arasındaki farkın 1 dereceden fazla olduğu ve düşük değerin normal değerlere indiği durumdur.(en sık)
Remittent ateş;günlük oynamada 1 dereceden fazla değişen ama normal sınırların altına inmeyen tiptir.Viral ve daha az olarakta bakteriyel enfeksiyonlarda görülür.
Hektik ateş;ateş gün içinde birdenbire 39-41 dereceye kadar çıkabilir ve kısa sürede normal değerlere inebilir.Aradaki fark 3-5 derece olabilir.Çoğu zaman üşüme ve titreme eşlik edebilir.Aktif tüberkülozda görülür.Hektik intermittant ateş erişkin still hastalığı için patognomoniktir.İÜ CTF’nde yapılan araştırmada kliniğe başvuran 20 ESH hastasının 14 ‘nde bu patern görülmüştür.
Süreğen ateş;24 saat içinde 0.5 dereceden fazla değişim olmadan sürekli görülen ateştir.
Santral ateş;Santral sinir sistemi (SSS)’nden, özellikle hipotalamustan kaynaklanan ateşe denilmektedir. Son zamanlarda yapılan çalışmalarda, beyinde termoregulatuar fonksiyonları olabilen alışılmamış değişik bölgelerin de (lateral serebellum, singulat girus, korpus kallozum gibi) bulunduğu bildirilmektedir. SA’de nedeni bilinmeyen ateştir. Bu ateş türünün özelliği atipik seyirli oluşudur. SSS’nde kanama, iskemi, tümör, enfeksiyon, nörodejenaratif/nörometabolik hastalıklar SA nedeni olabilir. SA tanısı konmadan önce ateşin nedeni olabilecek enfeksiyon, kollajen-vasküler ve malign hastalıklar araştırılmalıdır. Ateş yanıtının belirmesinde, SSS’de iskemi-infarkt-inflamasyon oluşumuna neden olabilen patolojik her süreç de katkıda bulunabilir; glial aktivite ve bu arada glial sitokin üretimini ile bu süreç başlatılır. Ortaya çıkan sitokinler komşuluk, lenf ve kan yolu ile ön hipotalamusa ulaşarak ateş yanıtı oluşturan reaksiyonları başlatırlar.
Tekrarlayıcı ateş;birkaç günlük yüksek ateşli dönemi birkaç günlük ateşsiz dönem izler.Borelia grubu spiroket infeksiyonlarında görülür.
Ondülan ateş;birkaç gün içinde yavaşça yükselir ve birkaç gün içinde yavaşça normale iner.Birkaç günlük ateşsiz dönemden sonra yine devam eder. Brusellozda görülür.Pel-Ebstein tipi ondülan ateş ise Hodgkin hastalığında görülür.
Üçüncül ateş;birinci ve üçüncü günlerde olur.Plazmodium vivax’a bağlı sıtmalarda görülür.
Dördüncül ateş;birinci ve dördüncü günlerde olur.Plazmodium malaria’ya bağlı sıtmalarda görülür.
Periyodik ateş;dar kapsamda düzenli periyotlarda görülen siklik nötropeni ve periyodik ateş,aftöz stomatit,farenjit,adenopati sendromu PFAPA gibi hastalıklar için kullanılır.
İki fazlı ateş;tek bir hastalık bir veya daha fazla hafta boyunca iki farklı dönemde ateş çıkarır.(deve sırtı paterni).Çocuk felci klasik örneğidir.Dengue ateşi,sarı humma,Colorado kene humması,Afrika hemorajik hummaları için de karakteristiktir.
Ateş tipleri günümüzde seyrek görülmelerine rağmen klasik şekillerinin bilinmesinin yararı çoktur.Patognomoik olanlar dışında hemen hemen hepsi hasta gözlemi sonucu elde edilerek kullanılmaya başlanmaştır.İlerleyen zamanlarda hastadan hastaya farkılıklar göstermesi sebebiyle eskisi kadar etkinliği kalmamıştır.Günümüzde yaygınlaşan,çeşitlenen antipretikler ve antibiyotiklerin kullanımının artması,hastaların rastgele ilaç kullanmaları artık bu tabloların oluşmasını ve tam anlamıyla meydana gelmesini maskelemektedir.Bazı durumlar dışında teori olmaktan fazla ileri gidememektedir.
Dr. Ahmet Bahadır UÇAR
2011 Tüm Hakları Saklıdır. Yazı yazarın izni olmadan hiç bir makalede,dergide sitede yayımlanamaz…
Yorum Yok